lettererf stopt er mee...

... maar ik zwaai je niet uit. Ik verwijs je door:

Mijn bedenkingen over jeugdliteratuur vind je terug op vertel eens. Daar staan vanaf nu ook mijn lijstjes 'gelezen in de maand...'

Wie eerder houdt van korte berichtjes over jeugdliteratuurmoet absoluut naar de blog van Jeugdbib Ham. Diezelfde berichtjes vind je ook op de Facebook-fanpagina.

En wie denkt mij goed genoeg te kennen om mijn persoonlijke Facebookvriend te worden, kan mij hier vinden.

uitdunnen

Help! Na jaren verzamelen is mijn collectie kinder- en jeugdboeken ongeveer 800 boeken groot. Mijn boekenrek in mijn vorig huis stond allang vol. De rest zat in dozen op zolder.

Maar nu ik verhuisd ben heb ik me twee identieke oude eiken boekenkasten aangeschaft (lang leve Kapaza). Zo met doorzichtig glas in de deurtjes zodat je de boeken goed ziet staan.

Maar vanaf nu wil ik alleen nog maar die boeken bewaren die me op de een of andere manier enorm geraakt hebben. Ik wil mijn verzameling echt uitdunnen. Ik hou die boeken waarvan ik denk: ooit moet ik die nog eens herlezen (al weet ik best dat het er toch nooit van komt, ik heb gewoon nog te veel om te lezen). Maar de rest moet weg. Ook al zijn die goed, echt wel goed of toch wel echt heel erg goed. Hooguit honderd wil ik er overhouden. En komt er een nieuw bij, dan moet er een ander uit. Wat ik dan na jaren overhoud moet echt iets zijn om van te likkebaarden (ik zoek nog een beter superlatief).

Maar ondertussen zit ik dus met pakweg 700 boeken te veel. Iemand een idee wat ik er mee kan doen?

gelezen in de maand maart

Ik was een rat (Philip Pullman en Harmen van Straaten) - 9+ =====
Een sprookje over een jongetje dat zich op een Pinokkioachtige manier steeds dieper in nesten werkt, zonder zelf te weten waardoor. Je zou kunnen denken dat dit niet erg origineel is, maar dat is het juist wel door de ongelooflijk verrassende plot. Voorts wordt met heel veel humor ook de macht van de media op de korrel genomen. Bovendien bewijst Philip Pullman weer eens een rasverteller te zijn.

De man in de wolken (Koos Meinderts en Annette Fienieg) - 5+ =====
Een weinig verrassend verhaal over hoe bezit niet altijd gelukkig maakt. Maar ondanks de moraal die er vingerdik op ligt is er weinig mis mee.

Het boek van Max Berg (Aleksander Melli) - 14+ =====
Controversieel verhaal over een groep kinderen die op een eiland worden neergezet en daar zelf alle regels mogen bepalen, als onderwerp van een tv-realityshow.
Intrigerend verhaal met vooral een heftig einde, maar de tussenkomsten van de verteller zijn vaak te uitvoerig en overbodig. Ook de hoofdpersoon lijkt wel erg slim voor zijn twaalf jaar (zelfs voor een nerd), en dat maakt het personage niet altijd geloofwaardig.

Verkleedfeest (Nannie Kuiper en Alice Hoogstad) - 3+ =====
Een verhaal in versvorm. De verzen mochten soms wel wat spitsvondiger zijn.

De boomhut (Marije Tolman en Ronald Tolman) - 3+ =====
Een prachtig tekstloos prentenboek over een hele warme plek waar het heerlijk is om voluit dier (of kind) te zijn. Bijzonder mooie prenten die opvallen door de vele sferen die vooral door kleuren worden opgeroepen. De personages lijken misschien wel zeemzoet, maar dan toch met een subtiel artistiek randje.

Roodgeelzwartwit (Brigitte Minne en Carll Cneut) - 5+ =====
Een verhaal over kinderlijke vriendschap, de baas spelen en de ruzies die daarbij horen. Sober geschreven. Wat moraliserend. Maar dit boek proef je natuurlijk voor de schitterende prenten van Carll Cneut.

De bewakers van Astragan (Luc Embrechts) - 12+ =====
Dit boek heb ik uitgelezen in opdracht. Fantasy opgebouwd rond een waslijst aan clichés. Door de vele trucjes die toegepast worden om spanning in het verhaal te brengen wordt het zo ongeloofwaardig dat net die spanning wordt onderuit gehaald. Maar vooral taalkundig loopt het in dit boek erg mank. Sorry, maar dit is echt niet goed. Gauw vergeten.

mededeling

Ik had het graag zelf officieel gedaan, maar kan het toch niet zo goed als Miel het doet. Kijk maar naar het filmpje.

nieuwe blog

De jeugdbib van Ham heeft een hele leuke blog. Ik mag dat zeggen, want ik heb hem zelf gemaakt.

De blog is niet zozeer bedoeld voor kinderen (want kinderen bloggen volgens mij niet) en ook niet echt voor mensen zoals wij die elke dag midden in de boeken staan. Het is eerder bedoeld om mensen die elke dag tussen de kinderen staan een beetje warm te maken voor jeugdliteratuur. Er is ook een fanpagina op facebook met nagenoeg dezelfde inhoud.

De blog heeft een tijdje op proef gedraaid, maar eergisteren hebben we hem bekend gemaakt. Maar nu heb ik bezoekers nodig. Want anders moet ik hem van mijn werkgever weer opdoeken.

Dus als de bliksem naar hier om de blog te bekijken of naar hier om fan te worden via Facebook!

gelezen in de maand februari

Verhalen uit een verre voorstad (Shaun Tan) - 12+ =====
Shaun Tan leerden we kennen in het tekstloze De aankomst. Maar deze keer bewijst hij ook nog eens een goed schrijver te zijn. Het boek bestaat uit een reeks kortverhalen, surrealistisch, en telkens de lezer verwonderend achterlatend. Mijn favoriet is dat van de buitenlandse student.
Prachtig geschreven, prachtig geïllustreerd en prachtig uitgegeven.

De vriend van de vriendin van de moeder van Maja (Katarina Kieri) - 15+ =====
Op het eerste zicht een aantal losse novelles, over opgroeien, liefde en kwetsbaarheid, maar naarmate het boek vordert blijken ze allemaal ragfijn met elkaar verbonden te zijn.
Na het lezen ben je geneigd het boek onmiddellijk opnieuw te lezen, om door wat je nu meer weet met andere ogen naar de verhalen te kunnen kijken.

De 17de zomer van Maurice Hamster (Laure Van den Broeck) - 14+ =====
Een debuutroman die bij vlagen heel knap geschreven lijkt te zijn en elders dan weer totaal ontspoort. Er zijn momenten dat er te weinig met verhaalelementen gebeurt en op andere momenten zijn vergezochte kunstgrepen toegepast of worden overdenkingen ellenlang uitgeschreven. Bepaalde dialogen zijn erg ongeloofwaardig qua taal. Een Boekenwelp waard? Ik vind van niet.

Roodkapje (Lucy Cousins) - 2+ =====
Bekende en minder bekende sprookjes worden herleid tot enkele zinnen die toch precies de essentie van het verhaal vatten, zodat ze begrijpbaar zijn voor een jonge kleuter. Vaak wordt gebruik gemaakt van herhalingen, waar deze kinderen dol op zijn. Er worden naar hartelust mensen en dieren opgegeten, maar toch wordt het nooit eng. En de heerlijke illustraties zijn precies in de stijl die we van Lucy Cousins gewoon zijn: ruw geschilderd, maar raak.

goed en kwaad in jeugdliteratuur

We hebben in Vlaanderen al een woelig jaarbegin gehad. Een nieuwe seriemoordenaar, een verwoestende gasontploffing, een catastrofale treinbotsing…

Het is boeiend eens te bekijken hoe de mensen die hierbij betrokken zijn in de media worden opgevoerd. Van slachtoffers worden haast bovennatuurlijke helden gemaakt. Ze zouden geen vlieg kwaad doen, waren overal en door iedereen geliefd, hun inzet voor andere mensen wordt dik in de verf gezet. Je zou er haast nederig bij worden. Tegen zulke supermensen verdwijnen wij, gewone stervelingen, in het niets.
Een dader wordt dan weer afgeschilderd als een eenzame zonderling. Zelfs als achteraf blijkt dat zo iemand ook gewoon een vader of een vriend kan zijn, dan wordt dat al gauw een geboren misleider, een gewetenloze manipulist.

Kijk, ik wil hier nu geen discussie voeren over hoe erg de misdaden wel zijn die Ronald J. heeft gepleegd. Ik wil ook niet afdingen op het feit dat slachtoffers best aangename mensen kunnen zijn. Maar ik vind het heel ongezond dat mensen alleen maar eenzijdig naar deze mensen kunnen kijken. Blijkbaar heeft de modale mens dat wit-zwartbeeld nodig om met dergelijk nieuws te kunnen omgaan. Blijkbaar doen we spontaan aan de 'ontmenselijking' van bijvoorbeeld een dader en de ophemeling van een slachtoffer om alles beter te kunnen plaatsen. Mensen kunnen vaak geen andere 'waarheid' aan dan dat de wereld uit goede en slechte mensen bestaat. Met nuancering hebben ze het moeilijk.
Dienen deze polariserende portretteringen de waarheid? Waarschijnlijk niet altijd. Je kan je bijvoorbeeld de vraag stellen of de kinderen van Ronald J. ook op die manier naar hun vader kijken.

Boeken kunnen echter helpen zwart-witdenken te doorprikken. Daarom dat het ontzettend belangrijk is dat er kinderboeken bestaan waarin de scheiding tussen goed en kwaad niet zo gemakkelijk te trekken is. Boeken die niet meedoen aan die voortdurende polarisering. Boeken waarin ook mensen met slechte trekken menselijk worden neergezet. Zodat kinderen een correcter mensbeeld meekrijgen. Zodat ze dingen ook van een andere kant kunnen en durven bekijken.

Zo in de vlugte kom ik al aan enkele boeken die wat dat betreft een nuttige bijdrage hebben geleverd. Weet je er nog meer? Vul maar aan.

Marja - Lies Bate (12+)
Allemaal willen we de hemel - Els Beerten (14+)
Duivelshanden - Heide Boonen (12+)
Het nachtland - Jan de Leeuw (14+)
Al zijn eendjes - Christian Duda (7+)
Right behind you - Gail Giles (14+)
Vallen - Anne Provoost (14+)

Ik zeg wel vaak wat ik niet goed vind aan een boek. Wat is dan wel een eigenschap van goede jeugdliteratuur? Genuanceerd omgaan met goed en kwaad zou er een kunnen zijn. Alhoewel dat ook niet altijd hoeft. Sommige auteurs gaan dan weer zo karikaturaal om met goed en kwaad dat het op die manier ook weer sterk wordt. Maar als het duidelijk is dat het om karikaturen gaat, draagt dat natuurlijk ook bij tot het nuanceringsvermogen van kinderen.

bericht voor de weerman

Beste Frank,

Eerst was wit verrassend, en toen was wit mooi. Wit was idyllisch, sprookjesachtig, schilderachtig. Wit was haardvuur. Wit was lekker dicht bij elkaar.

Maar nu is wit wit. En wit is koud. En wit is glad.

Daarom deze vraag. Wil je in je volgende weerbericht eens een keertje lente voorspellen? Dat is niet moeilijk. Een beetje zon, een temperatuur van boven de vijf, misschien richting de tien. Zeg dat hier en daar de krokussen al beginnen te bloeien. En vertel dat op het middaguur met een trui en buiten de schaduw het al best aangenaam kan zijn.

Het hoeft niet eens waar te zijn. Als je het maar voorspelt. Dan is mijn dag al goed.

valentijnscadeau

geen goud of diamanten ring
zegt hoe eindeloos mijn vertrouwen is
geen boeket van rode rozen
vertelt hoe groot voor u mijn hou'en is
om je te doen weten
hoe diep je me vanbinnen raakt
is frans parfum te vluchtig
en om te laten voelen
hoe graag ik zomaar bij je ben
is dit gedicht te luchtig
dus knoop ik maar een strik
om mijn allerinnigste zoen
en hoop dat jij hem
heel voorzichtig
heel
voorzichtig
zal opendoen

r.i.p. Karsten

De laatste week was hij al ziek. Hij kwam zijn mandje niet uit. Zijn ademhaling grolde. Hij hoestte. En hij at niet. Maar sinds een paar dagen ging het precies weer beter. Gisteren liep hij zelfs weer buiten rond.

Maar toen we vanavond thuiskwamen lag Karsten dood voor zijn mandje.

We hebben (hadden) twee katten. Polle is de schuchtere, maar Karsten liet zich altijd geduldig door Miel strelen, zelfs al was dat tegen de haren in.

Karsten was bijna 10 jaar.

gelezen in de maand januari

De wei van koe (Paul de Moor en Martijn van der Linden) - 6+ =====
De wei geurt naar herfst en munt. De dag gloeit. "Wat een plek!" zegt Koe.
Een boek met enkel eenlettergrepige woorden. Maar een onomstootbaar bewijs dat een literair kinderboek voor beginnende lezers echt kan.

Een wel heel bijzondere kerst (Kristien In'-t-Ven en Geert Vervaeke) - 6+ =====
De aantrekkelijke vormgeving deed me besluiten dit boek te lezen, maar het verhaal bleek een tegenvaller. Nogal rommelig allemaal. Soms lijken er wel stukken te ontbreken.

Reis naar het einde van de wereld (Henning Mankell) - 12+ =====
Het vierde deel over Joel, die zich in dit verhaal losmaakt van zijn vader en zijn teruggevonden moeder en de stap zet naar de volwassen wereld. Erg droog, maar toch mooi en vlot verteld. Een boek dat zeker ontroert. Op de rug staat dat het boek geschikt is voor 10+, maar de thematiek lijkt me toch meer voor 12+.

Als niemand kijkt (Marjolijn Hof en Iris Kuijpers) – 14+ =====
Er bestaat zoiets als het Marjolijn Hof-kwaliteitslabel: dramatische gebeurtenissen via een originele invalshoek toch luchtig en geestig vertellen. Dit boek draagt dat label niet. De invalshoek mocht Marjolijn sowieso niet zelf bedenken. Het verhaal is immers het waargebeurd verhaal van Iris Kuijpers, dat is nu eenmaal eigen aan de Slashreeks. Luchtigheid en geestigheid zouden hier trouwens niet gepast hebben. Het verhaal dat overblijft is zeker niet slecht, maar nu ook weer niet van wereldformaat. Misschien dat Iris Kuijpers daarvoor toch net iets te weinig te vertellen had.

De schilder, de duif en de dingen (Paul de Moor) - 10+ =====
Heel poëtisch sfeerportret van het dorp waarin kunstenaar Roger Raveel opgroeide en welke invloed dat had op zijn werk. De score die ik geef is vanuit mijn standpunt als volwassene, want ik stel me de vraag of er kinderen zijn die dit willen lezen. Ik vrees dat het daarvoor metaforisch veel te ver gaat. Hier schreef ik daar een opiniestuk over.

een dieet van andere boeken

Gisteren hadden we Marjolijn Hof te gast in onze bib. Ze gaf een schitterende lezing aan de kinderen van het zesde leerjaar en mocht een Gouden Lijstje onthullen.

De kinderen vroegen haar welke boeken ze zelf het liefst leest. Maar diplomatisch als ze is, wilde ze daar niet op antwoorden. "Maar het is belangrijk dat je heel veel verschillende dingen leest," zei ze. "Wat lezen jullie bijvoorbeeld?"
"Geronimo Stilton," klonk het in koor.
"En wat nog?" vroeg Marjolijn.
"Niks," zeiden de kinderen. "Alleen maar Geronimo Stilton."
"Als ik je baas was, dan zou ik je op een dieet zetten van andere boeken," zei Marjolijn.

Overigens liet ze het daar niet bij. Ze durfde echt wel met de kinderen in discussie te gaan en probeerde hen duidelijk te maken dat een boek van Stilton, dat geschreven wordt door een team, toch iets heel anders is dan een boek geschreven door een auteur. Maar nooit keek ze op de kinderen hun leesgedrag neer. En dat was knap.

humor

Deze was te leuk om te laten liggen. Klik op de afbeelding om te vergroten.

Sabien Clement jarig

Vandaag wordt Sabien Clement 32. Vlaanderen heeft momenteel een heel sterke lichting jonge illustratoren. En Sabien Clement is er ongetwijfeld één van. Sabien hanteert een stijl die je direct herkent, waarbij heldere kleuren en lijnen in Chinese inkt of balpen centraal staan. Maar ze mengt ook graag verschillende technieken, zoals het gebruik van wrijfletters of oude elementen in collages. Lichaamsverhoudingen zijn er om mee te spelen. Lange nekken en kleine, smalle hoofden. Het geeft haar de mogelijkheid om de personages heel levendig en zwierig weer te geven.

Acht jaar doet ze dit werk nog maar, maar in die tijd heeft ze heel veel erkenning gekregen. Dat resulteerde onder andere in een Boekenpauw voor En iedereen ging op zijn mieren zitten (12+), twee Boekenpluimen en een Gouden Uil voor Linus (10+), dat ze samen met Pieter Gaudesaboos illustreerde en waarvoor Mieke Versyp de tekst schreef.

Uitspraak van Sabien Clement: "Voor mij is een prentenboek pas echt goed als je er bij elke lezing weer nieuwe dingen in kunt ontdekken."

Carll Cneut jarig

Vandaag wordt Carll Cneut 41. Carll Cneut een rijzende ster noemen is een groot understatement. Sinds hij veertien jaar geleden zijn eerste stappen als illustrator heeft gezet heeft hij zichzelf naar de absolute top gepiloteerd. Toch is zijn werk nog steeds in evolutie. Het is waanzinnig hoe hij kleuren steeds intenser kan laten spreken. In details weet hij voortdurend nieuwe verhalen op te wekken. De expressieve kracht van zijn figuren is enorm. Sprookjesachtige prenten die in alles toch vooral een ode lijken te zijn aan de fantasie.

Het kan dan ook niet anders of Carll Cneuts prijzenkast is dik gevuld. Twee Boekenpauwen, twee Boekenpluimen en een Zilveren Penseel staan samen met tal van internationale onderscheidingen in zijn kast te blinken. Maar Carlls magnum opus is voorlopig toch Het geheim van de keel van de nachtegaal (8+), waarvoor hij samen met Peter Verhelst in 2009 de Gouden Uil en de Woutertje Pieterse Prijs ontving. Het huwelijk met Peter Verhelst zorgde voor een boek zoals er maar heel zelden een gemaakt wordt.

Uitspraak van Carll Cneut: "Ik wil graag prenten maken die geen kader hebben. Oneindig aflopen. En die de fantasie van de kinderen willen prikkelen. Zij worden gevraagd om de prenten in hun fantasie te vervolledigen en elk doet dat op zijn eigen manier. Dat vind ik fascinerend. Maar misschien is het een utopie."

gelezen in de maand december

Het verhaal van de beer met zijn zwaard (Davide Cali en Gianluca Foli) - 5+ ===

Anton en het kerstcadeau (Ole Könnecke) - 5+ ===
Alweer het derde boek van Anton, maar in tegenstelling tot de twee vorige nu voor oudere kleuters geschreven. De verhaallijn is minder verrassend deze keer. Maar de tekenstijl van Könnecke, die de klare lijn wel van Hergé geërfd lijkt te hebben, is weer fantastisch. Opnieuw gebruikt hij weer slechts enkele kleuren om een aparte sfeer te scheppen, deze keer grijs, blauw, oranje en wit. Ik ben alleszins een fan.

Paniek in Ploenk (Henk Hardeman en Saskia Halfmouw) - 9+ ===
Een qua taal goed geschreven dertien-in-een-dozijn-verhaal, maar toch vooral niet meer dan dat. Graag had ik deze schrijver eens een originele verhaallijn zien uitwerken, want schrijven kan hij volgens mij wel.

Leopold Leeuw (Loes Hazelaar en Nanne Meulendijks) - 8+ ===
Drie kortverhalen over een leeuw die het niet gemakkelijk heeft koning te zijn. Heel aardig en origineel geschreven, waarbij vooral de gelaagde humor opvalt. Het derde verhaal kan echter niet tippen aan de eerste twee.

liever zo dan met een sms-bericht

Er zijn van die mensen die denken dat in de nacht van oud naar nieuw werkelijk iedereen tot aan de ochtendzon aan het vieren is. Laat ik het voor hen even duidelijk stellen: dat is niet vanzelfsprekend zo.

Vroeger deden wij op oudjaar ook mee aan schranspartijen, gevolgd door eindeloos dansen en met een intermezzo van vuurwerk waarbij de knallen toch belangrijker waren dan het lichtspektakel. Maar nu hebben wij een kind. Een kind dat nog niet beseft wat een oud en een nieuw jaar is en er dus geen rekening mee houdt dat het mama en papa op nieuwjaarsochtend best wat langer kan laten slapen. Bovendien moest mijn vriendin vandaag sowieso om kwart voor zes haar bed uit, want in de zorg moet er ook op nieuwjaarsdag gewerkt worden. We hielden het dus bescheiden gisteravond onder ons tweetjes. Met olijfjes en kaas en een glaasje wijn. En om middernacht gaven we elkaar een innige zoen op de mond en trokken naar bed. Om te slapen.

Maar dat had de vierende massa niet begrepen. De hele nacht door werden we wakkergebiept door mensen die ons per sms absoluut een gelukkig nieuwjaar wilden wensen. Liefst nog verschillende keren na elkaar, om er zeker van te zijn dat de berichtjes toch zouden toekomen. We vlogen dan telkens recht in ons bed, gromden wat en probeerden ons hoofd nog dieper in ons kussen te duwen. En de gsm uitzetten was geen optie, want mijn vriendin gebruikt hem als wekker.

Dus aan iedereen die ons op zo een bericht trakteerde: ik wens jullie in 2010 minstens één slapeloze nacht op een moment dat je de slaap goed kan gebruiken.

Aan alle anderen: ik wens jullie heel veel rust, zodat je uitgeslapen dat kan doen wat het leven bijzonder maakt.