top 30 vijfentwintig jaar geleden

Precies 25 jaar geleden kwamen When The Lady Smiles van Golden Earring en Love Is A Battlefield van Pat Benatar binnen op respectievelijk plaats 19 en 22 in de Radio 2 Top 30. Fraction Too Much Friction (Tim Finn) was de hoogste nieuwkomer op 8, maar was vier weken eerder al eens even komen opduiken en weer verdwenen. Only You (Flying Pickets op 11), Love Me Just A Little Bit More (Dolly Dots op 14), Here Comes The Rain Again (Eurythmics op 18) en Jump (Van Halen op 23) hadden hun beste tijd gehad en waren allemaal op de terugweg. Thriller (Michael Jackson op 6) viel net uit de top 5. Op 5 stond Relax van Frankie Goes To Hollywood. Radio Ga Ga (Queen) steeg van 7 naar 2, waar het nog een paar weken zou blijven staan voor het de nieuwe nummer 1 zou worden. Maar voorlopig stond Paul Young met Love Of The Common People al voor de vierde week stevig aan de top.

In die tijd had je nog van die fantastische singlehoezen, waarop de kop van de zanger met stoere blik en dat jaren-80-kapsel waar ik destijds echt jaloers op was.

goed gedaan

Dat hebben jullie nu eens goed gedaan, jury van de Boekenleeuw en de Boekenpauw. Ik spreek me even niet uit over Prins van de hel van Wendy Stroobant, want dat heb ik nog niet gelezen. Maar als jullie over de toekenning van deze Boekenwelp even hard hebben nagedacht als over al die andere, dan twijfel ik er niet aan dat ook dit pluchen beestje op de goede plek zit.

Voor mij kwamen drie boeken in aanmerking voor jullie Boekenleeuw. En dan moet je natuurlijk een keuze maken. Je kan altijd discussiëren over waarom dit boek wel en dat niet. En uiteindelijk zal het maar over subtiele verschillen gaan. Maar ik vind dat jullie met Allemaal willen we de hemel van Els Beerten een uitstekende keuze hebben gemaakt. De auteur heeft met dit boek zeker haar magnum opus geschreven en bovendien heeft ze thema's als oorlog, schuld en de dunne scheidingslijn tussen goed en kwaad op een intrigerende manier weergegeven. Dit boek is gewoon een monument. Ik ben trouwens blij dat jullie de twee andere boeken die naar mijn mening in aanmerking kwamen (Het geheim van de keel van de nachtegaal van Peter Verhelst en Moeders zijn gevaarlijk met messen van Do van Ranst) meteen gehonoreerd hebben met een Boekenwelp.

De Boekenpauw nu. Dat Sabien Clement die krijgt is dik OK. Waarschijnlijk hebben jullie ook lang getwijfeld tussen Carll Cneut (Het geheim van de keel van de nachtegaal) en Sabiens En iedereen ging op zijn mieren zitten. Maar ik kan me best vinden in jullie keuze. Bovendien verdient dit laatste boek wel een duwtje in de rug. Want niet alleen de illustraties zijn heerlijk sober en teder, maar ook de tekst is zo fantastisch poëtisch geschreven dat dit boek die extra aandacht wel verdient. Ik weet het, daar ging het niet om, maar het is een aangenaam bijverschijnsel. Carll Cneut moet trouwens niet lopen kniezen met zijn Boekenpluim. Hij en Peter Verhelst krijgen nog wel een kans bij de Gouden Uil, waar ik ze meer op hun plaats vindt.

Wie de tweede Boekenpluim zou krijgen was voor mij een groter vraagteken. Jullie hebben gekozen voor Ingrid Godon. En daar kan ik inkomen. Ze verstaat heel goed de dierenverhalen van Toon Tellegen, zodat ze met haar illustraties in Morgen was het feest het boek meteen het juiste accent meegeeft. Voor mij is ze een van de beste illustratrices van Tellegens werk. Ik ben blij dat jullie dat ook hebben gezien.

Jullie hebben ook geen polemiek gemaakt over de dunne spoeling in de jeugdliteratuur (wie in de wereld een beetje thuis is weet dat toch al lang). Nee, jullie hebben, door net die boeken uit te kiezen die het verdienen, aangetoond dat er vorig jaar wel degelijk weer enkele boeken zijn verschenen die absoluut de moeite waard zijn om gelezen te worden.

Waarvoor mijn grote dank.

mag ik nog een klein geheimpje voor mezelf?

Binnen vijf jaar zouden werkgevers hun sollicitanten moeten kunnen onderwerpen aan een hersenscan. Aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam is men volop bezig met het ontwikkelen van de technieken daarvoor. Zo moet de scan alle verborgen kantjes van een sollicitant kunnen blootleggen.

Dat is nu zo een bericht waarbij ik mijn wenkbrauwen moet fronsen. Ik zou me als sollicitant haast naakt voelen moest ik de scan ondergaan. Maar wat me nog angstiger maakt is hoe die evolutie zich kan verderzetten. Kunnen ouders zo'n toestel ook gebruiken om te controleren of het klopt dat hun kind inderdaad heeft uitgehangen waar het beweert? Of om te checken of hun puber wel eens een sigaretje rookt? Wat als mijn vriendin in mijn gedachten kan kijken als ze me vraagt of ik haar nieuwe rok mooi vind? En kan je je dit al voorstellen: "Je ziet er goed uit, mevrouw." "Wacht. Even scannen. Dan zie ik of je het wel meent."

Niet alleen voor de 'leugenaars' kan dit voor genante situaties zorgen. Misschien is het nog confronterender voor diegene die 'voorgelogen' wordt. Alle goede relaties hebben leugentjes en verborgen gebrekjes als cement.

Big Brother is watching you, nu ook al in je gedachten.

verrassing

Mijn liefste Marleen wou vandaag nog eens naar Miel zijn eerste tandje kijken. Hij had er een hele tijd over gedaan vanaf het moment dat een klein wit puntje zichtbaar was totdat het kroontje volledig boven het tandvlees uitstak. Een paar moeilijke nachten, veel gezeur en af en toe een ferme huilbui. Maar toen Marleen vanmiddag nog eens wou kijken bleek er ineens... een tweede tand al net zo groot naast te staan. Daar had Miel ons helemaal niets van verteld! Van een verrassing gesproken.

de bgs

AAAAAAAARGH!!!!

Vandaag, bij het luisteren naar mijn favoriete radiozender, werden mijn oren haast om het uur geterroriseerd door een reclamespot van 'De wakkere muis'. Dat die vanaf nu gratis bij de zondageditie van een populaire Vlaamse krant wordt gestopt. Op het einde komt de uitgever zelf met een toegenepen stemmetje nog even zijn zeg doen (Kneep iemand de stem van die muis maar eens voorgoed dicht!) Hoe lang duurt zo een spot? Twintig seconden? Wel, dan waren het telkens twintig verschrikkelijk akelige seconden! Ik word daar echt niet vrolijk van.

Kijk, er zijn nu eenmaal auteurs waar ik grote bewondering voor heb en er zijn er waar ik die veel minder voor heb. Tot die laatste groep horen MdB, PvL, CS, DB, JKR... Wat ze schrijven is niet veel meer dan pulp, maar je kan eventueel nog inbrengen dat ze kinderen die dat anders nooit zullen doen aan het lezen krijgen. Het lezen van pulp weliswaar, maar tenminste aan het lezen. En tenslotte hangen die kinderen dan toch niet op straat rond of zitten ze geen computerspelletjes te spelen. Dan is dat toch tenminste een verdienste. Ze moeten zowat de redders zijn van een generatie die anders tot god weet wat gedoemd is.

Maar er is ook nog een derde categorie schrijvers, en die wordt volledig ingenomen door GS. GS is niet meer dan zuiver boerenbedrog, maar dan wel boerenbedrog waar ontzettend veel kinderen en ouders incluis met goedgelovige poten intrappen. Boerenbedrog waar gigantisch veel geld mee verdiend wordt. De verhalen hebben totaal geen stijl, zijn ontzettend melig geschreven en de flauwe humor is zo voorspelbaar als wat. En dat van een orde dat je je kan afvragen of je kinderen toch niet beter oude vrouwtjes beroven op straat of massavernietigingsgames spelen op hun computer. Illustraties zouden zo gemaakt kunnen zijn door de tekenaars van Studio 100. Wie de auteur is, is een goedbewaard geheim. Begrijpelijk, ik zou ook niet willen dat mensen het van me wisten moest ik dit geschreven hebben. Waarschijnlijk is de oorspronkelijke auteur trouwens allang vervangen door een afschrikwekkend brakende machine, afgaande op het onwaarschijnlijke tempo waarop die boeken verschijnen. Om het onderste uit de portefeuilles van goedbedoelende ouders te schrapen zijn er bijfiguren zoals TS en OT die nu ook hun eigen reeks hebben. En als klap op de vuurpijl kan je GS alive uitnodigen voor een 'auteurslezing', op je school of op je verjaardagsfeestje. Waarschijnlijk komt hij ook nog in je neus pulken als je maar bereid bent in dit bedrog mee te stappen.

Je snapt het al, ik loop niet erg op met de boeken van GS. Ik geloof niet in het leesbevorderend effect ervan, behalve dan dat ze aanzetten tot het lezen van nog meer boeken uit dezelfde reeks. Ik geloof niet dat kinderen er op enige manier beter van worden, tenzij je zo'n kind hebt dat tengevolge van een of ander trauma nood heeft de realiteit te ontvluchten.

Daarom start ik vandaag een nieuwe actiegroep: de BGS (Ban GS). Een actieplan heb ik nog niet echt, maar alle suggesties zijn welkom. Misschien moeten we overgaan tot een rituele boekverbranding? Of gaan we in het geniep de geurbladzijden in GS's boeken benevelen met een slechte eau de cologne? Of kleuren we al die irritante lettertypes zwart?

Wie doet mee?

Pieter Gaudesaboos ingelijst

Vandaag hadden we Pieter Gaudesaboos te gast in onze bibliotheek. Pieter kwam er een lezing geven voor kinderen van negen en onthulde zijn Gouden Lijstje. Een Gouden Lijstje is een plaats in de walk of fame van onze jeugdbib. Een plekje dat we niet zomaar voor eender wie te grabbel gooien overigens. Boekenmakers - zowel auteurs als illustrators - moeten blijk geven van zin voor kwaliteit en hierin een zekere constante bereikt hebben. Omdat Pieter met zijn beeldtaal een hele nieuwe manier van lezen ontwikkelt, vonden we zijn Gouden Lijstje meer dan verdiend.

Hij is trouwens de tweede die er een krijgt, na Do van Ranst.

Bij de onthulling van een Gouden Lijstje organiseren we een activiteit rond deze auteur of illustrator (in dit geval dus een lezing) en engageren we ons zijn boeken actief te promoten.

Ik had met Pieter Gaudesaboos ook een babbel over zijn nieuwe projecten. Blijkt dat uitgeverij Lannoo honderd wordt, en dat Pieter een feestboek mag uitbrengen waarbij kosten niet worden gespaard. En dat hij daarbij zijn creativiteit zijn gang mag laten gaan. Carte blanche, zou je kunnen zeggen.

Dat vond ik toch wel een opsteker na het bericht dat ik een paar weken geleden hier publiceerde over uitgeverijen die de laatste tijd verkoopbaarheid als enige maatstaf lijken te gebruiken.

valentijn

Als extraatje voor Valentijn een gedicht dat ik een paar jaar geleden zelf schreef. Ik stuurde het in voor de Soetendaelle poëziewedstrijd en behaalde er twee keer een eervolle vermelding mee.

Wil je het lezen, klik dan hier en zoek het gedicht Toverkracht.

bestaat toeval nog?

Gisteren raakte bekend dat een Amerikaanse en een Russische satelliet tegen elkaar botsten op 800 km boven de aarde. Nu had ik altijd al het idee dat de ruimte iets imens was dat ik me niet kon inbeelden dat er geen plaats genoeg zou zijn voor twee satellieten om ongestoord wat rondjes boven de aarde te vliegen, zelfs al was dat slechts op 800 km.

Spontaan kwam deze vraag bij me op: Als twee satellieten in de onmetelijke ruimte elkaar kunnen raken, hoe groot is dan de kans dat er op zekere dag een vliegtuig op mijn kop zal neerstorten? Moet ik me daar dan ook maar zorgen om maken?

En wat was er vanochtend in het nieuws? In het Amerikaanse Buffalo kreeg iemand wel degelijk een vliegtuig op zijn huis en stierf, samen met de 49 inzittenden van het toestel.

Is toeval wel echt zo toevallig als het woord zegt? Je zou er bijna aan twijfelen. Maar erger dan dat kan toch niet, zou je denken.

En wat blijkt? Een van de slachtoffers in het vliegtuig was een weduwe waarvan de man in 2001 stierf toen... twee vliegtuigen zich in het World Trade Center boorden! Daar gaat je haar toch als vanzelf bij uitvallen!

Ik denk dat ik me maar een helm ga aanschaffen. En laat het niemand verwonderen als ik vanaf nu wat vaker naar de lucht kijk...

zeker lezen

Kaas & de evolutietheorie

(Bas Haring)

Het is vandaag precies 200 jaar geleden dat Charles Darwin werd geboren. Ook wordt Darwins meeesterwerk On the origin of species by means of natural selection, or the preservation of favoured races in the struggle for life dit jaar precies 150 jaar. Een hele mond vol, zelfs een te grote mond vol moet Bas Haring gedacht hebben, want hij maakte er in 2001 zijn versie voor kinderen van: Kaas & de evolutietheorie. Bas Haring won er een Gouden Uil en een Vlag en Wimpel mee. Het boek is waarschijnlijk allang niet meer in de handel te krijgen, dat is nu eenmaal de struggle for life in jeugdboekenland, maar gelukkig zijn er bibliotheken.

Speciaal voor deze verjaardig diep ik even een bespreking op die ik destijds voor kinderen schreef:

Waarom zijn ijsberen wit? Misschien waren ijsberen vroeger helemaal niet wit. Misschien waren er vroeger vooral bruine beren, wie weet zelfs rode. Maar de rode ijsberen hadden een moeilijk leventje. Wanneer ze gingen jagen zagen de zeehonden hen al van ver afkomen in de sneeuw. En die bleven natuurlijk niet wachten. De beren met een lichtere kleur konden veel gemakkelijker een prooi vangen. Die beren hadden dan ook meer kans om te overleven. En om jonkies te krijgen. En misschien zaten er tussen die berenjongen ook een paar lichter gekleurde. Die hadden op hun beurt ook meer overlevingskansen en konden zich makkelijker voortplanten. Je raadt het al, na verloop van tijd was de rode ijsbeer helemaal uitgestorven. Niet dat iemand de bedoeling had om een berensoort te ontwerpen die het goed zou doen op de noordpool. Nee, dat het gebeurde, was puur toeval.

Dat schrijft Bas Haring in Kaas & de evolutietheorie. Bas heeft dit zelf niet allemaal bedacht. Charles Darwin – een Engelsman uit de 19de eeuw – was hem voor. Hij noemde het de evolutietheorie.
Maar wat Darwin niet deed, doet Bas Haring wel. Hij maakt er een boek van zodat het begrijpbaar wordt voor kinderen. Hij gebruikt daarbij leuke en simpele voorbeelden en vergelijkingen zoals het superkuiken, brandweerwagens, kopieermachines en een Braziliaans voetbalteam. Je leert wat genen zijn en hoe je je eigen konijnensoort kan kweken. Hoe kaas werd uitgevonden, hoe je onsterfelijk kan worden en waarom mensen en dieren zo van seks houden. Bas doet je zelfs nadenken of God bestaat.
Soms gebruikt hij wel moeilijke woorden, maar eigenlijk stoort dat niet echt. Andere moeilijke items worden door Bas Haring juist helder gemaakt.
Dit boek legt een heerlijk filosofisch voedingsbodempje waarop nu en later je eigen ideeën weelderig kunnen groeien.

Voor 11+

mijn score: ====

van een geheim dat er geen meer is

Het was best een prettig gevoel al die tijd een fijn geheim voor onszelf te houden. Zo het gevoel hebben een beetje deel te mogen uitmaken van iets heel bijzonder en geheimzinnig.

Maar het is nog leuker nu het geheim onthuld is: elke zevenjarige mag een pracht van een (voor-)leesboek komen ophalen in de bibliotheek. We hadden ze verwittigd per brief die ze zelf konden lezen. En hoe trots waren ze toen ze vandaag met hun brief de bibdeuren binnenstapten. Blinkende oogjes en heel benieuwd.

Het doet me wel wat als je bedenkt hoeveel kinderen er vandaag met een verhaaltje uit Voor nu en nog heel lang zijn gaan slapen. Welk zullen ze gekozen hebben? Dat van de dieren die de nacht zoeken? Van meneer Max? Van de twee verliefde meisjes? Of van de mier die echt wel weg is en nooit meer terugkomt?

mijn tweede thuis

Onlangs kreeg ik een telefoontje van Karin Kustermans, webmaster van de jeugdboekenblog Vertel eens. Of ik niet af en toe wou meeschrijven aan de blog. Een paar dagen over nagedacht. En uiteindelijk ja gezegd. Ondertussen staat mijn eerste stukje erop. Klik hier.

waarom vrouwen zoveel zeuren

Allereerst mijn nederige excuses voor dit bericht. Maar ik onttrek mij gemakkelijkheidshalve van alle verantwoordelijkheid. Ik heb het ook maar gelezen op de website van HBVL.

Alles zou te maken hebben met de vrouwelijke hersenstructuur. Vrouwen zouden namelijk over een veel grotere capaciteit beschikken om te spreken dan mannen, waardoor ze veel complexere gedachtegangen aankunnen tijdens hun monoloog.

Mannen kunnen zich vaak maar op één ding tegelijkertijd concentreren. Zo vergeten ze tijdens een discussie al gauw waarover het gaat en verliezen ze hun interesse. Dat merken vrouwen echter snel op, waardoor ze nog meer beginnen zeuren. En de vicieuze cirkel is rond.

Soms zou je dromen van een wereld zoals in dit filmpje. Geestig!

schrijftips

Vandaag even een copy paste uit de blog van Marjolijn Hof. Gewoon omdat ik het wel erg interessant vind. Marjolijn geeft schrijftips:

'Veel oefenen en je zeker niet bezighouden met hoe je verhaal eruit gaat zien. Het gaat in het begin echt alleen maar om wát je schrijft. Veel schrijvers in de dop maken zich druk om het lettertype en de omslag en dat soort zaken. Niet doen! Heel veel lezen. Van veel verschillende schrijvers, want als je alles van één schrijver leest kun je die expres of per ongeluk na gaan doen. Hardop lezen wat je hebt geschreven. Zo hoor je of de zinnen goed lopen. Niet te veel willen uitleggen. Als iemand bijvoorbeeld boos is kan hij hard praten, met de deuren smijten en op de trap stampen. Je hoeft dan echt niet meer uit te leggen dat hij boos is. Lelijk durven schrijven: daarmee bedoel ik dat je soms dingen moet uitproberen. Het maakt dan niet uit of het mooi wordt of niet, want je kunt het later altijd nog veranderen. Je moet een beetje kunnen aanrommelen.'

Heel veel lezen. Ik vind het wel treffend dat ze dat schrijft. Dat doet me spontaan denken aan die populaire Vlaamse auteur die er ronduit voor uitkomt dat hij nog nooit iets van een collega heeft gelezen. Zijn interesse in andere auteurs loopt naar mijn mening dan ook recht evenredig met zijn literair talent. Wie raadt over wie ik het heb mag als hoofdprijs een van zijn boeken ritueel verbranden.

gelezen in de maand januari

Ik ben een held (Ted van Lieshout) - 7+ ====
Van wolf tot watje (Jan Paul Schutten) - 10+ ====
Vederland (Jan de Leeuw) - 13+ ===

Sjaantje doet alsof (Sjoerd Kuyper en Daan Remmerts de Vries) - 4+ ====
Het Rijk van Heen en Weer (Wim Hofman) - 8+ ===
De gelukvinder (Edward van de Vendel en Anoush Elman) - 14+ ====
Spin op sokken (Ted van Lieshout en Sieb Posthuma) - 06+ ====

Itamars hemelpoort (Heide Boonen) - 12+ ===