ik lees Stilton!

Wie deze blog volgt zal wel weten dat ik geen fan ben van het fenomeen Geronimo Stilton. Ik denk dat ik daar gegronde redenen voor heb, alhoewel ik nooit echt een boek van Stilton heb gelezen. Ik heb mijn mening gebaseerd op de verschrikkelijke vormgeving, het feit dat de boeken het moeten hebben van allerhande trucjes zoals geurtjes en stripachtige lettertypes, de hype die rond de boeken wordt gecreëerd en natuurlijk heb ik hier en daar al wel eens een fragmentje gelezen. Maar een boek van Stilton uitgelezen? Nee dat heb ik nog nooit gedaan.

Maar ik ga het doen! Ik wil recht in mijn schoenen staan als ik nog eens kritiek spui. Ik beloof hier, plechtig, voor u lieve blogbezoekers, dat ik daadwerkelijk een boek van Stilton van de eerste tot de laatste letter ga uitlezen. Ook als het pijn doet of ik ervan moet kokhalzen. Ik zal doorzetten! En als ik achteraf mijn mening moet herzien, dan zal ik het doen. Ik maak een knieval als dat nodig is. Gemeend. Mijn mening zal er een worden van een ervaringsdeskundige.

Ik geef Stiltonfans zelfs de kans een suggestie te doen. Ze mogen me laten weten wat vogens hen het beste Stiltonboek is.

Over een paar dagen maak ik bekend welk boek het zal worden.

Ed Franck jarig

Vandaag wordt Ed Franck 68. Ed Franck was al 44 toen hij begon met schrijven, maar heeft met verve de jaren daarvoor alweer ingehaald. Ed Franck schrijft aan een waanzinnig tempo. Het aantal boeken dat hij sindsdien heeft geschreven gaat stilaan rinchting honderd. Ed is ook een veelzijdig auteur. Hij schrijft romans, poëzie, bewerkingen van klassieke verhalen, misdaadverhalen, non-fictie... en dat voor alle leeftijden.

Met zo een grote hoeveelheid boeken op zijn palmares kan het haast niet anders dat zijn oeuvre nogal wisselvallig van kwaliteit is. Toch zitten er rasechte parels tussen, vooral tussen zijn boeken van de laatste tien jaar.

In Mijn zus draagt een heuvel op haar rug (10+, Prijs van de Vlaamse Gemeenschap 2001, Boekenwelp 2001, nominatie Gouden Uil 2001) schrijft Ed Franck over hoe naïef, speels, troostend een kleine jongen spreekt over zijn zus die een bochel heeft.

Tinka (10+, Boekenwelp 2002) is het ultieme oorlogsboek. Het vertelt hoe allerlei mensen elk op hun manier in een keiharde oorlog trachten te overleven. Een oorlogsverhaal met optimisme.

Abélard en Héloïse (14+, Boekenleeuw 2003) is een boek uit de reeks klassieke verhalen die Ed Franck herschreef voor jongeren. Een indringend en goed gedocumenteerd verhaal over een fatale liefde.

Ook De man bij het meer (14+) gaat over liefde. Deze keer vertelt Franck over de pijn die liefde kan teweegbrengen in drie generaties. De jonge Laura die, zoals haar tante zegt, nog alle kanten opkan. De dertiger Rebecca die op een kruispunt staat: als ze de liefde wil ontmoeten, zal ze toch eens haar veilige solitaire leven moeten durven opgeven en zich in het ongewisse moeten storten. En ten slotte de oudere heer, die vastgelopen is in een oude, tragische liefde en geen uitweg meer zoekt.

Uitspraak van Ed Franck: "De schrijver is een soort nevel die in al zijn personages doordringt. Als een schrijver niet in zijn personages kruipt, krijg je bordkartonnen figuurtjes."

mijn score:
Het huis van eb en vloed ====

Mijn zus draagt een heuvel op haar rug ====
Tinka ====
Abélard en Héloïse ====
Zie ik je nog eens terug? ====
De man bij het meer ====

hoe mis je je doelgroep?

Hoe kan je er zeker van zijn dat een boek zijn doelgroep niet bereikt? Het antwoord lijken ze bij Lemniscaat gevonden te hebben. Dat is althans wat bij mij overheerst na het lezen van Zeemist van Mariëlle van Sauers, een boek voor 10+.

Laten we eerlijk zijn, de doelgroep is klein. De verhaallijn - een meisje vertelt over haar ongeneeslijke ziekte en over het sterven - is erg zwaar en daarom niet voor iedereen weggelegd. Mariëlle van Sauers, die afkomstig is uit het theater, heeft het verhaal geschreven als een monoloog en doet dat bovendien erg poëtisch. Allemaal kenmerken die het niet voor een grote groep toegankelijk maken. Maar dat hoeft het probleem niet te zijn. Ook al is de groep lezers voor zulke boeken klein, het is goed dat ze toch geschreven worden. En dit boek is ontzettend goed geschreven.

Wat schort er dan wel aan? Dat zie je al onmiddellijk als je de cover bekijkt (klik op de foto voor de vergroting). Dit lijkt geen jeugdboek. Dit ziet er eerder uit als een low budget poëziebundel voor volwassenen van vijfentwintig jaar geleden. De omslagillustratie bestaat uit een aantal verfvlekken die met veel water gemengd in elkaar overlopen en waarover enkele zwarte inktlijnen een schelp suggereren. Wie het boek openslaat vindt op elke bladzijde dit soort illustraties terug. Ik spreek me er niet over uit of Tineke Lemmens, de illustratrice, dat wel of niet goed gedaan heeft. Ik ben niet thuis in dit soort technieken. Als je het boek leest moet je trouwens toegeven dat elke illustratie wel bij het verhaal past. Maar wat ik wel weet is dat het niet werkt. Dit spreekt niet aan. De verleiding die je zou moeten voelen als je het boek in handen krijgt is er niet. Dit boek nodigt niet uit om te openen en wie het toch opent zal snel de neiging hebben het weer dicht te doen. En zo gaat het talent van Mariëlle van Sauers helaas aan veel potentiële lezers voorbij.

u mag mij feliciteren

... met mijn 39ste verjaardag. Vandaag gevierd samen met Miel die er vorige week 1 werd.

waarom ik geen reis heb gewonnen met de 1000 zonnenstoel

Een van de leuke dingen van de zomer is dat er van die tv-programma's zijn die je onmiddellijk in zomerse sferen brengen. 1000 zonnen is zo een programma waar ik graag naar kijk. En een van mijn favoriete items is de strandstoel. Voor wie het niet kent, de opzet is simpel: op het scherm wordt een lege strandstoel getoond op een plek die je moet herkennen. Wie als eerste in de stoel zit met een opgelegd voorwerp wint een reis naar een exotische bestemming.

Daar moet je echt geluk mee hebben, denk je dan. Die stoel komt natuurlijk nooit in mijn buurt en dan nog zou je zo ontieglijk snel moeten zijn.

Dat dacht ik ook, maar afgelopen vrijdag was het wél zover. De stoel stond in ons dorp! Zelfs vlakbij. Aan het kanaal op een plek die ik heel goed ken omdat ik er regelmatig een wandeling maak. Wie er het eerst in zou zitten met een vlieger had prijs. Maar ik heb de kans op een reis naar Malta gewoon aan me laten voorbijgaan. Ik kan mijn haren uittrekken als ik eraan denk! En je mag raden hoe het komt dat het me niet gelukt is.

Je zat toevallig die dag niet naar tv te kijken?

Toch wel. Ik kijk niet elke dag, maar afgelopen vrijdag zat ik tv te kijken. Naar 1000 zonnen nota bene.

Je was niet thuis?

Nee ik was niet thuis, maar ik zat bij mijn moeder voor tv. Maar dat was het probleem niet. Mijn moeder woont gewoon aan de overkant van de straat.

Je hebt het programma niet uitgekeken?

Had gekund. Marleen belde me nog om te vragen waar ik bleef. Ik zei haar dat ik dadelijk naar huis zou komen. Eerst dus 1000 zonnen uitkijken.

Je had geen vlieger bij de hand?

Wie heeft er anno 2009 nu nog een vlieger in huis? Haast niemand toch! En had ik thuis gezeten, dan had ik inderdaad geen vlieger bij de hand gehad. Maar ik zei het al, ik zat bij mijn moeder. En die heeft tóch nog een vlieger in huis. Ik zou hem niet eens hebben moeten zoeken. We wisten hem zo liggen. Boven op de kast op zolder.

Je was te laat?

Hoezo te laat? De strandstoel stond op amper tweehonderd meter van ons huis. Ik zou waarschijnlijk nog een record hebben gebroken. En als je weet dat de uiteindelijke winnaar van haast vijf kilometer ver is gekomen... Ik zou ongetwijfeld de eerste zijn geweest.

Je durfde niet?

Kom zeg! Wie me kent, weet dat ik het zou durven. Ik zou waarschijnlijk nog een dansje rond de stoel hebben gemaakt omdat de tweede nog lang niet in zicht was.

Euh... je stond net in je blootje? Of je had je beide benen gebroken? Of je was met handboeien aan bed geketend voor een pikant spelletje?

NEE! NEE! NEE! NEE!

Pff, dan weet ik het ook niet meer hoor.

Ik had de plek niet herkend! 200 luttele metertjes van mijn eigen huis! Waar ik zo vaak met Miel naar de bootjes ga kijken! Waar ik met mijn arm om Marleens schouder regelmatig een romantisch wandelingetje maak. Waar we een paar dagen voordien zelfs nog een terrasje hadden gedaan. Je weet wel, dat terras dat gewoon in beeld was afgelopen vrijdag. Snik...

Mensen van 1000 zonnen, komen jullie alsjeblieft nog een keer terug? Plieieies!

een nieuwe literaire onderscheiding... of toch niet?

De Gouden Lijst, zo heet de eenmalige literaire onderscheiding die door Ted van Lieshout en Hans Hagen in het leven is geroepen als protest tegen het verdwijnen van de Gouden en Zilveren Zoenen. Een jury van collega-auteurs kiest het beste jeugdboek voor twaalf jaar en ouder.

Het wegvallen van de Zoenen is ronduit triest. Met een vervangende prijs kan ik alleen maar blij zijn en dat ben ik ook.

Maar is het toeval dat wij sinds een jaar in onze bibliotheek een eigen literaire onderscheiding in het leven hebben geroepen en dat die onderscheiding het Gouden Lijstje heet? (Let trouwens op het verkleinwoord, we zijn erg bescheiden.) Met een Gouden Lijstje - wat eigenlijk een plaats is in onze eigen 'walk of fame' in de vorm van een gouden lijstje op de boekenplank - vestigen we de aandacht op die auteurs die de jeugdliteratuur op een hoger niveau weten te tillen en die daarin een zekere constante hebben bereikt. We engageren ons ook een activiteit te organiseren rond elke auteur die van ons een Gouden Lijstje mag ontvangen.

En is het toeval dat we onlangs Hans Hagen lieten weten dat we hem volgend jaar uitnodigen voor een auteurslezing en dat hij bij die gelegenheid door ons met een Gouden Lijstje zal worden bedacht?

(Op de foto zie je Do Van Ranst die vorig jaar als eerste een Gouden Lijstje mocht onthullen.)

nog meer geronimo

Kinderzender Nickelodeon heeft de uitzendrechten van de animatiereeks Geronimo Stilton gekocht. Ik word daar niet vrolijk van.

Alhoewel ik de boeken van de irritante ("gi-ga-geitenkaas") muis verschrikkelijk vind, vind ik dat niet het grootste probleem. Veel problematischer vind ik de alomtegenwoordigheid van Geronimo Stilton. De boeken worden voor een habbekrats aangeboden bij Humo. Boekhandels hebben aparte Stiltontafels en Stiltonrekken. Het Nieuwsblad stopt elke week een Geronimokrant bij haar zondageditie. Vandaag zag ik de boeken van de muis zelfs in de fruit- en groenteafdeling van mijn lokale supermarkt (echt waar). Vorige maand verschenen weer 3 (drie!) nieuwe boeken van Geronimo en randfiguren. En in de toekomst worden kinderen door de muis ook nog eens bestookt via televisie. Wedden dat langspeelfilms en computergames nog zullen volgen?

Laat de boeken nog zo slecht zijn, zolang er ook nog ruimte is voor betere jeugdliteratuur is dat zo erg nog niet. Maar dat is nu net het grote probleem. Die ruimte is er niet meer. In hoeveel gezinnen gaat het volledige budget voor kinderboeken al op aan Geronimo Stilton? Hoeveel kinderen houden nog leestijd over om ook nog wat anders te lezen?

Stilton zou voor veel kinderen een opstap zijn naar de echte jeugdliteratuur? Ik geloof daar niet in! Hier en daar zal er wel een uitzondering tussen zitten. Maar de regel is dat Stilton kinderen vooral aanzet tot het lezen van nog meer.. Stilton.

Moeten we dat als leesbevorderaars blijven aanzien?

er is er een jarig

Ik ben nog nooit zo trots geweest op mijn eigen verjaardag dan op deze eerste verjaardag van Miel. We hebben er met ons drieën een schitterende dag van gemaakt. Cadeautjes, versiering, de Olmense zoo... Miel begreep niet wat er aan de hand was, maar hij heeft genoten. 's Avonds kregen we hem niet in slaap. En wie kleine kinderen heeft, weet dat dat betekent dat hij doodop was.

zeker lezen

De coole cowboy
(Tjibbe Veldkamp en Wouter Tulp)

"Ik was de Coole cowbow. Ik ging schieten. Pieuw! Pieuw!"
"En ik was jonkvrouw prinses."
"Er zijn toch geen prinsessen in het wilde westen?"
"Wel hoor, eentje. Die was op bezoek."

Zo begint het prentenboek De coole cowboy. Een jongen en een meisje willen spelen. Voor het jongetje is dat een stoer spel, dat zich afspeelt in het wilde westen en waarbij er uiteraard heel wat moet gestreden worden.
Het meisje echter ziet het veel romantischer en sprookjesachtiger, met toverprinsessen in de riddertijd die ontvoerd en bevrijd worden en trouwen met hun held. Precies die tegenstelling is de rode draad van dit prentenboek en wordt door Tjibbe Veldkamp meesterlijk verwoord. De twee kinderen hebben elkaar nodig, maar willen voortdurend de lijn van het spel naar hun hand zetten. Het verhaal bestaat puur uit de dialoog die de kinderen met elkaar voeren. Tjibbe Veldkamp hanteert heel geloofwaardig die kinderlijke taal. Zo spreken de personages bijvoorbeeld constant in de verleden tijd, wat typisch is voor spelende kinderen.
Knappe illustraties ook van Wouter Tulp, waarbij vooral de humor opvalt. Zo dragen de soldaten uit het meisjesspel roze handschoenen, dragen ze roze vaandels en schilden met roze motieven. Veel humor in de lichaamshoudingen ook, bijvoorbeeld als je ziet in welke houdingen de vluchtende ridders op hun paard zitten terwijl ze voor een kogelregen het kasteel in vluchten. Maar de humor is toch op zijn best als je ziet hoe de personages er vaak onwennig staan bij te kijken, alsof ze niet weten wat ze in het andere verhaal komen doen.

Een heerlijk verhaal over sexeverschillen. Een ode ook aan het spelen en aan de kinderlijke fantasie.

Voor 5+

mijn score: ====

André Sollie jarig

Vandaag wordt André Sollie 62. André evolueerde van illustrator via schrijver van leuke luchtige gedichtjes tot auteur van diepzinnige poëzie en hoogwaardig literair proza. Hij durft daarbij alle leeftijden aan zonder ook maar een moment op zijn knieën te gaan zitten.

Bij zijn poëziebundel Het ijzelt in juni (13+, Boekenwelp 1998) had ik voor het eerst een waaw-gevoel, zowel wat de gedichten als de illustraties betreft.

Met Wachten op matroos (5+, Gouden Griffel 2001, Boekenwelp 2001) schreef André een heerlijk prentenboek over verlangen, waarbij vooral de zuinigheid aan woorden een heel bijzondere sfeer oproept.

In Een raadsel voor Roosje (9+, Vlaamse Cultuurprijs Jeugdliteratuur 2008) komen illustraties, poëzie en proza weer heerlijk samen in een pakkend verhaal over verlies en troost.

Mijn score:

Het ijzelt in juni =====

Wachten op matroos ====

Nooit gaat dit over ===

Een raadsel voor Roosje =====

gelezen in de maand juni

Pest (Henk van Kerkwijk) - 14+ ===
De muur moet weg! (Heidi Walleghem en Leen Van Durme) - 7+ ==
Hanna en ik (Bettina Wegenast en Kerstin Meyer) - 8+ ===
De coole cowboy (Tjibbe Veldkamp en Wouter Tulp) - 5+ ====
Balthazar, de eenzaamste ezel ooit (Inge Misschaert en Marieke Coenen) - 5+ ===
De ongelooflijk bijzondere boekeneter (Oliver Jeffers) - 5+ ===
Hugo, dichter en politieman (Carl Norac en Kristien Aertssen) - 5+ ===

je bent jong en je wil wat

Gisteravond laat tijdens het zappen kwam ik uit op het laatste stukje van de TV Show van Ivo Niehe, waarin kinderen met talent aan bod kwamen. Ik kan echt opkijken naar kinderen en jongeren die al heel jong weten wat ze kunnen en welke richting ze uit willen gaan. Toen ik zelf zo oud was, droomde ik er nog van om een beroemd muzikant te worden. Het is heel anders uitgedraaid. Aan mijn muzikaal talent zit een grens. Maar ik ben nu wel perfect gelukkig met wat ik nu ben.

Op Youtube vond ik dit filmpje van Jake Haldenwang. Jake is dertien en speelt de pannen van het dak, alhoewel hij nog maar sinds zijn elfde gitaar speelt. En hij kiest voor muziek waarvan zijn leeftijdsgenoten naar alle waarschijnlijkheid nog nooit hebben gehoord. Ik kan daar echt van genieten. Niet alleen omdat Jake goed speelt, maar vooral ook omdat je gewoon voelt dat deze jongen een heel stukje wereld aan zijn voeten heeft liggen.

nee, ik ben geen fan

Geniet met me mee van dit schitterend stukje jeugdliteratuur:

In de gang zag ik oom Adelmuis staan.

'De sleutel! Alstublieft, de sleutel!' brulde ik.

Ik kon het niet meer ophouden!

'Hè? Wat? Gepeupel?' vroeg mijn oom en hield zijn hand achter zijn oor, om beter te kunnen horen.

'De sleutel! De sleutel van het TOILET!'

'Wat moet jij met ballet?'

'OOOOOM!' gilde ik nog wanhopiger in zijn oor. 'Ik heb de sleutel van de wc nodig!'

'Ah, de sleutel, ja... ik weet niet waar ik die gelaten heb. Misschien in de keukenla, of in mijn bureau... of, nee...' mompelde mijn oom.

'HET IS DRINGEND, OOM! ZEER DRINGEND!' gilde Benjamin, en trok oom Adelmuis aan zijn mouw.

Geweldig toch, die spraakverwarring: sleutel-gepeupel, toilet-ballet. En dan die schitterend onverwachte wending wanneer die oom niet meer weet waar hij de sleutel heeft gelaten. Heel verrassend en origineel! Geweldige karakterschets, vooral van die oom met de enorm goed gekozen naam 'Adelmuis'. Sterk qua inlevingsvermogen ook, dit stukje proza. Je voelt als lezer haast werkelijk wat het hoofdpersonage doormaakt. En dan spreek ik nog niet over de heerlijk suggestieve illustraties van een sleutel met een kaartje 'toilet' aan vast, het rolletje wc-papier boven elke bladzijde (een plezierige knipoog naar het onderliggende thema) en de erg geslaagde verschillende lettertypes in de tekst. Klasse!

Dit is wat door de kinderen in Vlaanderen momenteel het meest gelezen wordt.

(Fragment uit Welkom op kasteel Vrekkenstein van Geronimo Stilton)